Program Językowy Makaton

Wykorzystanie Programu Językowego Makaton w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie

Proces komunikacji osób niepełnosprawnych intelektualnie przebiega często nieprawidłowo lub ulega dezorganizacji. Powstaje wówczas konieczność zastosowania innych niż mowa, wspomagających lub alternatywnych środków, które umożliwią naszym uczniom porozumiewanie się. Jedną z takich metod jest multimodalny System MAKATON – język gestów i symboli. Makaton nie zastępuje mowy werbalnej, lecz zawsze gestom i symbolom towarzyszy normalna gramatyczna mowa.

Rozpoczynając pracę z wykorzystaniem Systemu Makaton, uwzględniając konieczność włączenia w proces kształtowania komunikacji również rodziców uczniów zakwalifikowanych do kształtowania komunikacji tą metoda, przeprowadziłyśmy indywidualne konsultacje i instruktaże dla rodziców.

Większość gestów Makatonu, w przypadku Polski, pochodzi z polskiego Języka Migowego. Posługiwanie się gestami nie stanowi alternatywy dla mowy, ale jedynie ją wspiera. Stąd program Makatonu jest metodą wspierającą komunikację, a nie ją zastępującą. Z czasem, kiedy dziecko zaczyna opanowywać mowę, znaki są stopniowo opuszczane.

Makaton posiłkuje się innymi niewerbalnymi środkami komunikacji, które są nieodłącznymi elementami każdej wypowiedzi, zarówno w języku naturalnym (dźwiękowym), jak i w języku gestów. Są to: mimika twarzy i pantomimika, kontakt wzrokowy, (jakość i wymiana spojrzeń), język ciała oraz dystans fizyczny między rozmówcami.

W programie Makatonu wykorzystywane są również symbole – proste rysunki graficzne obrazujące pojęcia. Liczba podstawowych symboli odpowiada ilości gestów. Z symboli korzystają osoby, których motoryczna niepełnosprawność nie pozwala na swobodne wykonywanie gestów. Symbole mogą być wykorzystywane do układania całych zdań oraz nowych pojęć.

Przykładowe symbole Makatonu:

Zdanie zbudowane symbolami Makatonu:

Z symboli tworzymy dla uczniów tablice komunikacyjne, które ułatwiają użytkownikom porozumiewanie się z otoczeniem.

Uczniowie dokonują wyboru symboli w sposób dla nich łatwy, uwzględniający ich fizyczne możliwości; wskazywanie palcem, dłonią, podawanie.

Ze znaków graficznych tworzone są także książeczki tematyczne, dzienniczki, plany dnia i plany aktywności, dzięki którym użytkownicy poznają kolejność zaplanowanych na dany dzień czynności. Za pomocą znaków graficznych pisane są przepisy kulinarne, teksty piosenek i wierszy, listy zakupów itp. Wybór formy gestu lub symbolu zależy od indywidualnych potrzeb i umiejętności użytkownika.

Realizując Program Językowy Makaton korzystamy z: książek do nauki gestów, programu komputerowego - Słownik obrazkowy Makaton do drukowania, Obrazkowych zabaw z Makatonem oraz wielu pomocy autorskich (tablice przypominające, tematyczne, układanki, gry planszowe, teksty krótkich opowiadań).

• zajęcia
• Makaton